استاد محمد تقی هادی زاده

توضیح: متن زیر چکیده جلسه اول سخنرانی حجت‌الاسلام و المسلمین محمدتقی هادی زاده است با عنوان «مسأله شناسی رکود ، آسیب ها و روش ها» که در جمع گروهی از جوانان در مؤسسه کتاب‌پردازان، ایراد شده است و همراه با فایل صوتی این جلسه تقدیم می‌شود.((صوت))

- با توجهی در هستی و جلوه های حق، می بینیم که هرچه هست حضور او و کرم گسترده ی اوست.

- آدمی وقتی به حلم خداوند توجه می کند، که چطور بعد از لغزش ما، این همه فرصت بازگشت ایجاد کرده، در می یابد که خود هیچ ندارد و به او متکی است و در این مقطع، طمعکار و طلبکار هم می شود.

- در این شب ها به خودتان توجه کنید، از زمانی که نبودید تا امروز و سپس روزی که بر روی دوش ها حمل می شوید. و ببینید که از دیروز تا امروز چقدر راه آمده اید؟

- بررسی کنید جریان هدایتی را که خداوند از زمان حضرت آدم شروع کرده و این جریان برای من و شما همچنان ادامه یافته و رسولان در این راه، چه رنج ها و سختی ها که نکشیده اند؛ سختی هایی که همگی از کوتاهی و قصور و در جا زدن های ماست و بار روی دوش ولیّ مان را سنگین تر میکند و دوره ی حرمان را طولانی تر.

- اگر در حالت خود و دیگر انسان های مشتاق که می خواهند حرکتی کنند، اما متوقف شده و درجا می زنند و نمی توانند پیش برون ، تأملی داشته باشیم؛ می توانیم چرایی به رکود رسیدن و درجا ماندن خود را بیابیم.

- در بررسی دقیق معانی، کسی که حرکتی را باید شروع میکرده، اما میسر نشده، دچار رکود است؛ اما فردی که حرکتی را شروع کرده، ولی در میانه ی راه مانده، دچار در جا زدن شده است.

- در جا زدن دو حالت را شامل می شود :

.1 خود فرد میداند که متوقف شده است؛ که همین دانستن، نکته ی مفیدی است و به او کمک می کند .

2. خودش هم نمیداند و فکر میکند همچنان در حرکت است؛ و این خیلی خطر ناک است.

- علت ایجاد چنین حالتی هم این است که در نگاهی به فعالیت های روزانه، در ظاهر، هیچ کس متوقف نیست.

- حرکت های ظاهری در باطن سه حالت دارند :

الف) سیر و سلوک الی الله و رشد

ب) در جا زدن در یک منزل و به دور خود چرخیدن

ج) سقوط و عقب گرد

- با این تفاسیر، ما به نشانه ها و علائمی نیاز مندیم تا بفهمیم در راه هستیم یا در منزلی متوقف شده ایم :

محور اول : شناخت ها

نکته 1: امیرالمومنین علیه السلام :«کسی که دو روزش با هم، همسنگ و متعادل شد، مغبون )فریب خورده (است؛ طبق این  فرموده، باید دو روز، دو ماه یا دو سال متوالی را بسنجیم و سیر حرکت خود را بر این اساس بررسی نماییم .

نکته 2: ما از روی حجم اعمال و یا کیفیت حالات خود، نمی توانیم سیر حرکتمان را بسنجیم، چون در اینها احتمال خطا وجود دارد.

- هم چنین نشانه ی دیگر حرکت، میزان یقین است که باید بیشتر شده باشد؛ چرا که خداوند فرموده :پس در این سیر مستمر، باید تغییر و بهبودی در شناخت و معرفت من حاصل آید.«

- طبق قاعده ای کلی؛ علم وقتی از کلیت درآید و در مصداقی خود را نشان دهد، شفافیت بوجود می آید .پس آدمی به اندازه ای که حرکت و توجه داشته باشد  به شفافیت و یقین می رسد .

توجه 1: اینکه حجم عمل ملاک نیست؛ به این معنا نیست که آن را کم کنیم، بلکه معیار سنجش تغییر و تحول درونی نیست .

توجه :2 گاهی عمل من جنبه ی آموزشی دارد، اما اگر معیار حرکت باشد، بر رشد من می افزاید .

محور دوم : حالت ها

.1  یکی دیگر از نشانه های آدمی که در جا نزده و در مسیر است، تغییر در حالت های او و افزایش انسجام و استحکام درونی فرد است.

- همه ما باید خود را برای شرایط سخت آماده کرده باشیم و به سازمان یافتگی درونی رسیده باشیم. اکثر ما در چنین شرایطی در درجات مختلف با خدا درگیر می شویم و می بُرّیم و حتی کفر می ورزیم.

2. نباید خیلی به خود و حالاتمان مطمئن باشیم؛ گاهی پیش می آید؛ با افزایش سن نیز، یقینی که سالها قبل در جوانی حاصل شده، آسیب ببیند و عقب گرد در ما بوجود آورد .پس شب قدر را، محاسبه ی قدر تمام عمر خود درنظر بگیریم و بررسی کنیم .

- از دیگر حالت هایی که باید بررسی شود، مربوط به برخوردها و تحمل یکدیگر است. در قرآن نیز آمده و این برخوردها در سه حوزه تعریف می شود: « لیبلو بعضکم ببعض؛

الف( نسبت به هم نوعان :مثلا کودکی که بی گناه کشته شده، در احساس من اثری دارد و یا در دعا و اشک من جایی دارد؟

ب (در روابط روز مره

ج( در روابط کلان بین کشورها

محور سوم : محرک ها

- در شب قدر قدر خود را تعریف کنم .چه عواملی باعث شادی یا ناراحتی من می شوند؟ چه چیزهایی محرک فعالیت های روزانه ی من است؟

نکته 1: برای اینکه بدانم کجا ایستادم و باید به کجا بروم، دفتری برای محاسبه سالانه خود تهیه کرده و برای خود مشخص کنم که با چه چیزی رنج می برم و با چه چیزی حرکت می کنم؟ - تا امسال را برای خود ثبت نکنم، سال آینده مبنایی برای سنجش خود ندارم و از محاسبه سرخوش بیرون می آیم.

- با ثبت کردن، می توانم بفهمم که چه داشته ام و حال چه شده ام .

نکته 2: اولین قدم این است که عیوب خود را ببینیم و از دیدن آنها نشکنیم و جا نزنیم، بلکه آماده شویم برای اقدام .به عبارتی  یافتن مشکل و عظمت، ما را از پا نیندازد، بلکه مقدمه ای شود برای قوی تر و استوارتر حرکت کردن.

نکته3 : با هر نشانه ای که در جا زدیم، همان مجموعه از نشانه ها، نقطه ضعف ما را مشخص می کند .

محور چهارم : پیوند ها

- ما گاهی براساس پیوند نسبی، شغلی، سود و ضرر شخصی از دیگران دستگیری می کنیم، و از حیطه ی پیوند ها که خارج شد، بی تفاوت می شویم .در حالیکه اساس پیوند باید بر مبنای ولایت الهی و در طول آن ولایت معصوم باشد.

محور پنجم : رفتار ها

- شکل رفتارها و قواعد حاکم برآنها، از کجا نشأت گرفته است؟

نکته 1: یک عادت رفتاری غلط، این است که شکل رفتار ما از رفتار مردم نشأت گرفته باشد، که به آن عرف می گوییم .ما تاجایی عرف را باید بپذیریم که شرع اجازه داده.

-  اساسی ترین علت درجا زدن این است که ما خسارت دیدن را حس نمی کنیم .هرکسی به مقداری که احساس خسارت می کند؛ چشم و گوش خود را باز می کند، تا چیزی از دست ندهد و بتواند با جدیت بیشتر حرکت کند .

- ما مقصد بلند و مشخص نداریم، لذا در جا می زنیم .شاید همگی بگوییم مقصد قرب الی الله است؛ اما این هدف را باید برای خودمان باز کنیم :

الف ( ما ولیّ ای داریم که حاضرِ غایب است؛ و بیکار نیست و مقصدی دارد؛ و برای مقصدش برنامه و نیازهایی دارد و ما هم باید برای آن مقصد کار کنیم.

- باید مشخص کنیم :این برنامه چه نیازهایی دارد؟ من در کجای این برنامه ام و چه باید بکنم؟ و...

- مادامی که مقصدمان مبهم است، از خود راضی می شویم و از تمامی ظرفیت و استعداد و فرصت بهره نمی بریم .پس باید براساس برنامه ی ولی، یک مقصد بلند و مشخص برای خود تعیین کنیم  با توجه به اینکه تحقق مقصد ولی، تلاش بی وقفه ما را می طلبد .

ب (با نگاه تاریخی در روند خلقت  می بینیم خداوند جریانی را شروع کرده و مقصدی را تعیین کرده است، این جریان در طول نسل ها تحقق می یابد و هر نسلی همچون حلقه ای از این زنجیره است، پس کسی که باید مقدمات مقصد را فراهم کند، ما هستیم و باید اول خود مالک اشتر مولایمان باشیم و سپس بیشترین وقت و امکان را برای رشد و محفوظ ماندن و تربیت نیرو برای ولی امرمان بگذاریم .

- نباید به اصلاحات ظاهری افراد دلخوش باشیم؛ بلکه باید در جهت رشد هر چه بیشتر آنها قدم برداریم .

- باید سالها رنج برد، بلکه بتوان نیروهایی قوی هرچند اندک تربیت کرد، پس منتظر نتیجه آنی نباشیم و متوقع نباشیم تا بیایند و از ما قدر دانی کنند .

- گاهی افراد خود را براحتی از لیست خط زده و می گویند :ما نمی توانیم کاری انجام دهیم؛ این درست نیست و هرکس باید به اندازه ی توانش؛ ولو اندک قدمی بردارد. انشالله .